W większości przypadków te zaburzenia mają przyczynę wtórną. Jedną z nich może być przebieg przewlekłych chorób zapalnych. W naszym badaniu wykazaliśmy, że 13,5% pacjentów cierpiących na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ) regularnie przyjmuje leki nasenne. Wynika to najcześciej z nieprawidłowego diagnozowania i leczenia zaburzeń snu w tej grupie chorych, a także z niedostatecznej wiedzy na temat mechanizmów odpowiedzialnych za ich powstawanie.
NChZJ obejmuje chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC) i wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG). W Polsce na NChZJ choruje około 50 tys. pacjentów. NChZJ charakteryzują się krwawieniem z przewodu pokarmowego, utratą masy ciała, dolegliwościami bólowymi i biegunkami. Przebiegają w dwóch stadiach klinicznych: zaostrzenia i remisji.
Zmniejszona jakość snu jest częsta u pacjentów z NChZJ. Nasze badanie wykazało, że około 44% pacjentów z NChZJ cierpiało na co najmniej łagodną bezsenność w porównaniu do około 26% zdrowych ochotników.
Zaburzenia snu korelują z nasileniem klinicznym choroby i mogą mieć wpływ na jej przebieg. Wykazano, że pacjenci z ChLC z zaburzeniami snu mieli dwukrotnie większe ryzyko nawrotu choroby po sześciu miesiącach. Zmiany rytmu okołodobowego mogą również wiązać się ze zwiększonym ryzykiem NChZJ.
Przyczyny zaburzeń snu w NChZJ są słabo poznane. Oprócz objawów klinicznych choroby, na zaburzenia snu mogą mieć wpływ takie czynniki jak przyjmowane leki, czy zaburzenia psychiczne.
Jednym z czynników regulujących sen jest rytm okołodobowy. Geny z nim związane m.in. CLOCK, BMAL1, PER są powszechnie transkrybowane w tkankach. Dokładna rola genów rytmu okołodobowego w patogenezie NChZJ nie jest znana. W jednym z badań myszy z niedoborem PER1/PER2 w porównaniu z myszami typu dzikiego miały silniejsze objawy po indukcji WZJG za pomocą siarczanu dekstranu sodu. Brakuje jednak badań opisujących patomechanizmy odpowiadające za wpływ ekspresji genów rytmu okołodobowego na NChZJ.
Wydaje się, że podwyższone poziomy niektórych cytokin prozapalnych, wynikające z zaburzonego snu, wpływają na zmiany ekspresji genów rytmu okołodobowego. Na przykład, IL- 6 zmniejsza ekspresję PER2 i CRY2 w ludzkich komórkach monocytarnych. TNF reguluje ekspresję genów m.in poprzez modulację napływu Ca2+.
Celem naszego projektu jest analiza zależności między NChZJ a ekspresją CLOCK, BMAL1, CRY1 oraz PER1 u tych pacjentów, a także korelacji między ekspresją tych genów, a zaawansowaniem klinicznym choroby, jakością snu i wybranymi parametrami zapalnymi.
znajdź nas